Dział historii
Dział Historii Muzeum w Wodzisławiu Śląskim rozpoczął swoją działalność jednocześnie z chwilą utworzenia Muzeum w styczniu 1971 roku. Bazę eksponatową stanowiły zbiory zgromadzone przez istniejącą poprzednio Izbę Regionalną, która gromadziła pamiątki z tego terenu z zakresu historii, etnografii i archeologii. Zebrane eksponaty dały początek działalności nowo powstałemu Muzeum.
Rozwój Działu Historii przebiegał równolegle w kilku płaszczyznach: kolekcjonerskiej, zmierzającej do powiększenia stanu posiadania zbiorów, naukowo-badawczej mającej na celu poszerzenie i pogłębienie wiedzy o regionie, opracowywanie zbiorów i scenariuszy wystaw oraz popularyzatorskiej stanowiącej efekt końcowy w postaci wystaw stałych i czasowych obrazujących zagadnienia, które dla naszego regionu mają cechy indywidualne (powstania, plebiscyt, II wojna światowa).
Prowadzone przez pracowników merytorycznych badania wykazały istnienie na tym terenie silnych tradycji walk o narodowe i społeczne wyzwolenie ludności śląskiej oaz ożywionej działalności polskich towarzystw i organizacji kulturalnych o podłożu patriotycznym. Wielu Wodzisławian uczestniczyło w powstaniach śląskich i walczyło na różnych frontach II wojny światowej.
Zgromadzone w Dziale Historii eksponaty można podzielić na kilka grup. Najliczniejszą grupę stanowią wydawnictwa, wśród których najcenniejsze to broszury, ulotki i pocztówki propagandowe z okresu plebiscytu wydawane w celu zyskania jak najwięcej zwolenników przyłączenia Śląska do Polski. Były one odpowiedzią na szeroko kolportowaną, bogatą w oszczerstwa propagandę niemiecką. W grupie tej na uwagę zasługuje również zbiór prasy wodzisławskiej z okresu międzywojennego „Echo z nad Odry” – tygodnik poruszający zagadnienia lokalne, śląskie i ogólnopolskie oraz „Gazety Urzędowej Województwa Śląskiego” obejmujący lata 1922 – 1938.
Kolejna grupa eksponatów to dokumenty takie jak legitymacje, zaświadczenia o udziale w walkach, protokoły, pisma oraz akta urzędowe z okresu międzywojennego i z pierwszych lat po wyzwoleniu. Ciekawym dokumentem jest ogłoszenie Burmistrza Wodzisławia w sprawie zgłaszania w Zarządzie miasta grobów wojennych, datowane w maju 1945 roku, pisane jeszcze na odwrocie blankietu niemieckiego. Na niektórych dokumentach widnieją pieczęcie z herbem miasta pozwalające prześledzić jego kształtowanie od 1597 roku.
Kolekcja fotografii to przede wszystkim zdjęcia obrazujące zmiany zachodzące w Wodzisławiu na przestrzeni lat a także ilustrujące wydarzenia historyczne związane z miastem i regionem oraz przedstawiające osoby biorące w nich udział. Najcenniejsze dla historyków to zdjęcia z okresu powstań a także seria zdjęć z uroczystości przejęcia Wodzisławia przez Wojsko Polskie w 1922 roku. Interesujące, zwłaszcza dla młodzieży są również te fotografie, na których widać nie istniejące obecnie, lub przebudowane obiekty architektoniczne a także ulice miasta i okoliczne pejzaże.
Osobną grupę eksponatów stanowią sztandary. Najciekawsze to sztandary polskich towarzystw i organizacji kulturalnych takich jak Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Towarzystwo Śpiewu „Jutrzenka”, Towarzystwo Oświaty im. św. Jacka, Towarzystwa Polek. Fundowane były ze składek ludności polskiej oraz funduszy uzyskanych z występów teatrów i chórów. Część z nich to sztandary upamiętniające powstania ale fundowane przez Związek Powstańców Śląskich w okresie międzywojennym. Przetrwały do naszych czasów w różnym stanie zachowania, ale istnieją dzięki ofiarności i bohaterstwie ludzi, którzy nieraz z narażeniem życia je przechowywali.
W ostatnim czasie pięć sztandarów i dwie szarfy zostało poddanych specjalistycznej konserwacji i czyszczeniu. Muzeum czyni starania o pozyskanie środków na konserwację kolejnych. Kolekcja naszych sztandarów w dalszym ciągu powiększa się poprzez przejmowanie ich od likwidowanych zakładów pracy.
Zbiór odznaczeń i medali stanowi źródło wiedzy o losach ludzi i okolicznościach, w których je otrzymali. Posiadamy odznaczenia powstańcze jak Gwiazda Górnośląska, Krzyż za Powstania Śląskie, Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i zasługi oraz medale i ordery wojenne, na podstawie których można prześledzić szlak bojowy żołnierza polskiego.
Wśród zbiorów Działu Historii znajdują się również pamiątki z okresu II wojny światowej. Są to przede wszystkim mundury, fotografie, dokumenty oraz różnego rodzaju wyposażenie żołnierzy biorących udział w walkach. Aktualnie prezentowana jest wystawa stała pt. „Lata powstań śląskich i plebiscytu na Ziemi Wodzisławskiej”.
kontakt: historia@muzeum.wodzislaw.pl